პროცესორი,ზოგადად

[მიშა 1819]

აი, ამდენი ხნის მანძილზე ამ სტატიას გვერდს ვუვლიდი და თვალს ვარიდებდი, ეგებ ვინმე სხვამ მოიკრიბოს გამბედაობა და ამ საშინელ შრომას ამარიდოს-მეთქი... მაგრამ სამწუხაროდ ეს ტვირთი მაინც მე მხვდა წილად. დღეს, ანუ როცა ამ სტატიის წერას ვიწყებ, სოსო ექიმმა მომცა შესაბამისი ლინკი და როგორც ჰოლივუდურ ფილმებში იტყვიან, "This is your destiny"-ო მითხრა . ასე რომ სხვა გზა არ დამრჩენია, გთავაზობთ სტატიას ცენტრალურ პროცესორზე...

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

1. ორი სიტყვა ისტორიიდან

ალბათ ბევრი წამოიყვირებს "ენიაკიო"... არა, რათქმაუნდა ჩვენს En1aC-ს არაფერს ვერჩით, პირველ კომპიუტერ ენიაკს ვგულისხმობთ... თუმცა მას პროცესორს ვერ დავარქმევ, ეს "რადიოლამპებზე" აწყობილი უზარმაზარი კალკულატორი უფროა, რომელიც საარტილერიო გათვლებისთვის შექმნეს, ვიდრე კომპიუტერი და მით უფრო - პროცესორი. რატომ? იმიტომ, რომ ერთმანეთისგან განსხვავებული გამოთვლების შესასრულებლად "კომპიუტერის" ოპერატორი უნდა ამდგარიყო, გამოეძრო გარკვეული კაბელები აი ამ მოწყობილობიდან:

და შეეერთებინა სხვაგან... ალბათ დამეთანხმებით, რომ ეს პროგრამის შემსრულებელი მოწყობილობა კიარა უაზრმაზარი კარადაა, რომელსაც გამრავლებიდან გაყოფაზე გადასვლა არ შეუძლია ადამიანის დახმარების გარეშე . ამიტომ მას CPU-ს სტატუსი დღემდე არ აქვს მინიჭებული. პირველი "ცენტრალური პროცესორი" კი 1951 წელს შექმნილი UNIVAC I გახლავთ. აი მისი ერთ-ერთი ფრაგმენტის ფოტო:

ეს კი მთელი კომპიუტერის მაკეტია:

მართალია ამ კომპიუტერს მხოლოდ მარტივი გამოთვლების შესრულება შეეძლო, სხვაგვარად რომ ვთქვათ, დიდი საინჟინრო კალკულატორი გახლდათ, მაგრამ ოპერაციების შესაასრულებლად ოპერატორებს არ სჭირდებოდათ "უნივაკის" შიგნეულობაში ნაწლავების გადაადგილება, ან სხვაგვარი ჩხიკინი. ისინი წყნარად ისხდნენ თავიანთ ადგილებზე და თვალყურს ადევნებდნენ კალკულაციებს (სწორედ ამ დროიდან "კომპიუტერშიკებს" ღიპი დაედოთ და დუმა გაუსქელდათ. გაუმარჯოს ცხოვრების ჯანსაღ წესს!). ალბათ დაგაინტერესებთ ამ კომპიუტერის მახასიათებლები არა? ჰოდა აი ისინიც:

კომპიუტერს 5200 ვაკუუმური ტუბი, მარტივად რომ ვთქვათ, "რადიოლამპა" ჰქონდა. დაახლოებით ასეთი:

იწონიდა 13 ტონას (არა, თვალები არ გატყუებთ), მოიხმარდა 125 კილოვატ ენერგიას და წამში ასრულებდა 1905 გამოთვლას. უი კინაღამ დამავიწყდა, ტაქტური სიხშირე 2.25 მეგაჰერცს უდრიდა. ახლა რაც შეეხება მეხსიერებას (არა ოპერატიულს, არამედ ინფორმაციის მატარებელს), იგი 1000 სიტყვისგან შედგებოდა. სიტყვები 100 ცალ 10-რეგისტრიან "ვერცხლისწ#$%ს მილაკისგან" შექმნილ მეხსიერებაში ინახება. არ ვიცი ეს რა ტექნოლოგიაა, ან როგორ მუშაობს, უბრალოდ სურათს გთავაზობთ:

ჰო მართლა, ოპერატიული მეხსიერებას ე.წ. "უილიამსის ტუბი" წარმოადგენდა:

ახლა ტვინი ამიდუღდება ამის მოქმედების პრინციპის მოყოლით და არც CPU-ს სტატიაშია ამისი ადგილი, თუ ოდესმე მეხსიერების ისტორიაზე დავწერე სტატია, მასში მიმოვიხილავ. ერთს ვიტყვი მხოლოდ, თითო ასეთ ტუბს 500-1000 ბიტი, ანუ 62.5-125 ბაიტი მეხსიერების ჩატევა შეეძლო. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ოპ. მეხსიერების თითო ასეთი მოდული მოდული მაქს. 125-ბაიტიანი იყო (შეგახსენებთ, ახლა უკვე გიგაბაიტებს ითვლიან მოდულები).

შემდეგი ეტაპი უკვე კომპანია International Business Machines-ის შემოქმედების ნაყოფი - IBM 704 (1952) გახლდათ:

ეს კომპიუტერი იმიტომ მოხვდა ჩვენს სტატიაში, რომ მის პროცესორს მარტივი გამოთვლების ერთეულის გარდა უკვე FPU (იხ. ქვემოთ) გააჩნდა და რაც არანაკლებმნიშვნელოვანია, ერთ სამუზეუმო ეგზემპლარად არ დარჩენილა - "სერიულ" წარმოებაში ჩაუშვეს.

რათქმაუნდა ამ ორი კომპიუტერით და მათი პროცესორებით არ შემოიფარგლება მთელი ისტორია და 50-იანი წლები - 60-იანების დადგომისთვის უკვე საკმაოდ ბევრი კომპიუტერი არსებობდა, მაგრამ მათ ყველას ერთი დიდი ნაკლი ჰქონდათ - აბსოლუტურად განსხვავებული ფორმატები და I/O (ინფორმაციის შეშვება-გამოშვება) პრინციპები ჰქონდათ. ანუ იმას, რასაც UNIVAC-ის პროცესორს უპრობლემოდ მიაწვდიდით, ვერანაირად ვერ "წააკითხებდით" ვერც IBM 704-ს, ვერც BINAC-ს, ვერც IBM 650-ს და საერთოდ ვერაფერ სხვას... ეს კარგად იცოდნენ IBM-ში და 1962 წელს შექმნეს "System/360":

ეს გახლდათ "რეფერენს-კომპიუტერი" - ხელსაწყო, რომელიც ან სხვა კომპიუტერზე უნდა შეგეერთებინათ, ან უნდა მოგეხდინათ გარკვეული ოპერაციების ემულაცია და მხოლოდ ამის შემდეგ ასრულებდა იგი სრულყოფილად მასში დაპროგრამებულ ბრძანებათა სისტემას (იხ. ქვემოთ). დღესდღეობით ამას მეცნიერულ ენაზე "CISC - Complex instruction set computer" ეწოდება (იხ. ქვემოთ).

როგორც ვატყობ ჩემი სტატია ნელ-ნელა კომპიუტერების ისტორიას ემსგავსება და არა პროცესორისას. ამიტომ შევამოკლოთ, დედმამიშვილების სადღეგრძელოც გამოვტოვოთ (მაინც არ მე მყავს და არც ჩემს კომპს) და გადავიდეთ სხა, უფრო მნიშვნელოვან საკითხზე. საქმე იმაშია, რომ ადამიანისგან განსხვავებით (რომელიც "გრძელი და დიდი"-სკენ მიისწრაფვის) კომპიუტერი პატარა და კომპაქტური ჯობია იყოს. რათქმაუნდა ვაკუუმ-ტუბების ხანაში ეს ძნელადმოსახერხებელი იყო, მაგრამ ტრანზისტორის გამოჩენის და დაპატარავების შემდეგ ყველაფერი გამარტივდა და კომპიუტერი ოთახის ზომიდან კარადის ზომამდე "მიიწრიტა". აი მაგალითად DEC PDP-11, რომელიც 1964 წელს გამოვიდა:

ეს კი მისი პროცესორი, "მაგნიტურმილაკებიანი მეხსიერება" და "გარე სალტეა". ყველაფერი ერთად:

მაგრამ ამ კომპიუტერშიც ყველაფერი დისკრეტულ სისტემაზე იყო აგებული. "დისკრეტული" იმას ნიშნავს, რომ თითოეულ ელექტრულ სქემაში მხოლოდ ერთი ძირითადი კომპონენტი შედიოდა. ამ შემთხვევაში - ტრანზისტორი. მაგრამ გავიდა კიდევ 7 წელი და თქვენთვის კარგად ნაცნობმა AMD-სთვის ავადსახსენებელმა Intel-მა შექმნა პირველი ინტეგრირებული მიკროპროცესორი - Intel 4004:

ინტეგრირებული იმას ჰქვიან, რომ თითოეულ ელექტრულ სქემაში რამდენიმე ტრანზისტორია გაერთიანებული. მართალია ეს მიკროპროცესორი არა კომპიუტერებისთვის, არამედ კალკულატორისთვის შეიქმნა (კონკრეტულად იმისთვის, რომელიც სურათზეა - Busicom 141-PF) და მხოლოდ არითმეტიკულ ოპერაციებს ასრულებდა, მაგრამ მაინც დიდ ტექნოლოგიურ გარღვევად იქცა.

მას შემდეგ ტექნოლოგია სწრაფად განვითარდა, Intel-მა ცურცლებივით სწრაფად მიაყარა მომხმარებლებს 8088, 80286, 80386 და 80486, შემდეგ 80586, რომლის "5"-იანიდანაც წამოვიდა სიტყვა "პენტიუმ", ანუ "მეხუთე თაობის". ქვედა ცხრილში თქვენ ხედავთ ინტელის პირველი პროცესორების მახასიათებლებს:

მგონი აქ ყველაფერი გასაგებია MIPS-ის გარდა. იგი იშიფრება, როგორც millions of instructions per second, ანუ "მილიონი ბრძანება წამში". ეს მონაცემი დიდადაა დამოკიდებული ტაქტურ სიხშირეზე. ახლა რაც შეეხება პროცესორის ლოგიკას... არა, ჯერ ის უნდა გკითხოთ, ლოგიკურად აზროვნებს თუარა პროცესორი?..

2. მარტივი შემადგენლები

მიკროპროცესორი გარკვეული ბრძანებების შესაბამისად მოქმედებს. არსებობს 3 ძირითადი მოქმედება:

1. შეკრება/გამოკლება/გამრავლება/გაყოფა. ეს ოთხოვე მოქმედება ერთ მოქმედებად მოიაზრება და მას "ALU" (Arithmetic/Logic Unit) ასრულებს.

2. მონაცემთა გადაადგილება ერთი მეხსიერებიდან მეორეში.

3. გადაწყვეტილების მიღება და მის შედეგად სხვა ბრძანებების შესრულებაზე გადასვლა.

ამ 3 ძირითადი მოქმედების შესაბამისად $#^#(|ადოთ და დავხატოთ უმარტივესი პროცესორის ღრმა ფსიქოლოგიური პორტრეტი:

ამ პროცესორს აქვს შემდეგი კომპონენტები:

Address bus - სამისამართო სალტე (8, 16 ან 32 ბიტიანი), რომელიც მეხსიერებას აწვდის მისამართს.

Data bus - მონაცემთა სალტე (8, 16 ან 32 ბიტიანი), რომელიც გზავნის და იღებს მონაცემებს მეხსიერებიდან.

RD და WR (ჩაწერა/წაკითხვა) არხები, რომელიც მეხსიერებას აწვდის ინფორმაციას იმის თაობაზე, მეხსიერების წაკითხვა სურს თუ ჩაწერა.

Clock line - ტაქტის არხი. არხი, რომელიც პროცესორს ტაქტურ სიხშირეს აწვდის.

Reset line - გაუქმების არხი. არხი, რომელიც აუქმებს მონაცემებს და თავიდან იწყებს გამოთვლას.

ახლა რაც შეეხება დანარჩენ ნაწილებს...

A, B და C რეგისტრები მარტივი ჩამკეტები არიან.

მისამართის ჩამკეტიც მარტივი ჩამკეტია.

პროგრამის მთვლელი არის ჩამკეტი, რომელსაც შეუძლია ჩაკეტვების დათვლა და საჭიროების შემთხვევაში ათვლის ახლიდან დაწყება.

ALU შეიძლება იყოს როგორც მარტივი 8-ბიტიანი შემკრები (ანუ შეკრების ოპერაციის შემსრულებელი), ასევე შეკრება/გამოკლება/გამრავლება/გაყოფის შემსრულებელი. ასევე 8-ბიტიანი.

გადამოწმების რეგისტრში (გრაფიკზე - "შემოწმება") ინახება ALU-ში შესრულებული ოპერაციების შედეგები, რათა ისინი შემდგომში სიზუსტეზე გადამოწმდეს.

"3-state" ბუფერები ატარებენ ორობითი სისტემის 1-ს, 0-ს, ან არცერთს. გამოიყენება ინფორმაციის გამტარებად.

ბრძანებათა რეგისტრი და დეკოდერი ყველა დანარჩენი კომპონენტის კონტროლს ახდენს.

მეხსიერება

თუკი მარტივ კომპონენტებს კარგად გავართვით თავი, ახლა მეხსიერებასაც მივხედოთ. პროცესორის ძირითადი "გამავალი" კომპონენტები, ანუ ისინი, რომლებიც გრაფიკზე ისრებითაა აღნიშნული, პირდაპირ უკავშირდება მეხსიერებას, RAM-ს, ან ROM-ს. უფრო ხშირად კი ორივეს ერთად. ჩვენს პროცესორში პირობითად გვაქვს 8-ბიტიანი სამისამართო და მონაცემთა სალტეები. ეს ნიშნავს იმას, რომ პროცესორს შეუძლია 256 ბაიტი ინფორმაციის გადამისამართება (ანუ 2-ის მერვე ხარისხი) და 8 ბიტი ინფორმაციის წაკითხვა/ჩაწერა. ახლა ჩავთვალოთ, რომ პროცესორს აქვს 128 ბაიტი ROM მეხსიერება (256 ბაიტიანი მეხსიერების 0-128 მონაკვეთში) და 128 ბაიტი RAM მეხსიერება (128-256 მონაკვეთში). იმედია უკვე იცით, რომ ROM (read-only memory) არის წინასწარდაპროგრამებული არარედაქტირებადი მეხსიერება და როდესაც პროცესორის RD არხი იცვლის მდგომარეობას (ანუ მოითხოვს ინფორმაციის წაკითხვას), ROM მეხსიერება აწვდის მას "თავის თავში" შენახულ ხელმისაწვდომ ინფორმაციას. მესმის, რომ რთულია და აბდა-უბდაა, მაგრამ იმედია რამეს დაიმახსოვრებთ

RAM (random-access memory) მეხსიერება კი რედაქტირებადი მეხსიერებაა, ამიტომ მასზე წვდომა როგორც RD, ასევე WR არხებს შეუძლიათ. RAM-ის ერთადერთი უარყოფითი მხარე ისაა, რომ მასში მოთავსებული ინფორმაცია ენერგიის გათიშვისთანავე "ორთქლდება". სწორედ ამიტომ კომპ. ტექნოლოგიამ დღემდე ვერ მოიშორა თავიდან ROM.

3. ბრძანებები

ისეთ მარტივ პროცესორსაც კი, როგორიც ჩვენი განსახილველი მაგალითია, საკმაო რაოდენობის ბრძანებები აქვს. მათ აქვთ გარკვეული "წონა", ან თუ გნებავთ სიდიდე, რომელიც ბიტებით იზომება. ადამიანებს თავიანთი დახშული გონების გამო არ შეუძლიათ ყველა ბრძანების დამახსოვრება (ან შეუძლიათ, ოღონდ ამას უზარმაზარ დროს მოანდომებენ), ამიტომ მათ გარკვეული აღნიშვნები შემოიღეს. აი მაგალითად რამდენიმე მათგანი:

LOADA mem - "A" რეგისტრის დატვირთვა მეხსიერების მისამართიდან.

LOADB mem - "B" რეგისტრის დატვირთვა მეხსიერების მისამართიდან.

CONB con - მუდმივი მნიშვნელობის "B" რეგისტრიში ჩატვირთვა.

SAVEB mem - "B" რეგისტრის მონაცემის მეხსიერებაში დამახსოვრება.

SAVEC mem - "C" რეგისტრის მონაცემის მეხსიერებაში დამახსოვრება.

ADD - A და B მონაცემის შეკრება და C მონაცემის სახელით შენახვა.

SUB - A-სთვის B-ს გამოკლება და C-დ შენახვა.

MUL - A და B გადამრავლება და ნამრავლის C-დ შენახვა.

DIV - A-ს B-ზე გაყოფა და C-დ შენახვა.

COM - A და B-ს ურთიერთშედარება და გადამოწმების რეგისტრში შენახვა.

JUMP addr - მისამართზე გადასვლა.

JEQ addr - მისამართზე გადასვლა, თუკი შედეგები ტოლია.

JNEQ addr - მისამართზე გადასვლა, თუკი შედეგები არ არის ტოლი.

JG addr - მისამართზე გადასვლა, თუ შედეგი საჭიროზე მეტია.

JGE addr - მისამართზე გადასვლა, თუ შედეგი საჭიროს ტოლია, ან მეტია მასზე.

JL addr - მისამართზე გადასვლა, თუ შედეგი საჭიროზე ნაკლებია.

JLE addr - მისამართზე გადასვლა, თუ შედეგი საჭიროს ტოლია, ან მასზე ნაკლებია.

STOP - გამოთვლის შეჩერება.

აწყობის ენა

სპეციალური პროგრამის, C compiler-ის დახმარებით შესაძლებელია მიკროპროცესორის "აწყობის ენის" შექმნა. თუკი ვივარაუდებთ, რომ 256-ბიტიან მეხსიერებაში 0-128 უჭირავს ROM-ს, ხოლო 128-256 - RAM-ს, მაშინ ჩვენი პროცესორის აწყობის ენა შემდეგნაირი იქნება:

// Assume a is at address 128

// Assume F is at address 129

0 CONB 1 // a=1;

1 SAVEB 128

2 CONB 1 // f=1;

3 SAVEB 129

4 LOADA 128 // if a > 5 the jump to 17

5 CONB 5

6 COM

7 JG 17

8 LOADA 129 // f=f*a;

9 LOADB 128

10 MUL

11 SAVEC 129

12 LOADA 128 // a=a+1;

13 CONB 1

14 ADD

15 SAVEC 128

16 JUMP 4 // loop back to if

17 STOP

მაგრამ ამ ყველაფერს პროცესორის ROM-ში თავ-თავისი ადგილი უნდა ჰქონდეს, მაგალითად ასე უნდა იყოს დახარისხებული:

LOADA - 1

LOADB - 2

CONB - 3

SAVEB - 4

SAVEC mem - 5

ADD - 6

SUB - 7

MUL - 8

DIV - 9

COM - 10

JUMP addr - 11

JEQ addr - 12

JNEQ addr - 13

JG addr - 14

JGE addr - 15

JL addr - 16

JLE addr - 17

STOP - 18

ამ რიცხვებს "opcode" ეწოდება. ოპკოდების გათვალისწინებით ჩვენი გამოთვლა უკვე ასეთ სახეს მიიღებს:

// Assume a is at address 128

// Assume F is at address 129

Addr opcode/value

0 3 // CONB 1

1 1

2 4 // SAVEB 128

3 128

4 3 // CONB 1

5 1

6 4 // SAVEB 129

7 129

8 1 // LOADA 128

9 128

10 3 // CONB 5

11 5

12 10 // COM

13 14 // JG 17

14 31

15 1 // LOADA 129

16 129

17 2 // LOADB 128

18 128

19 8 // MUL

20 5 // SAVEC 129

21 129

22 1 // LOADA 128

23 128

24 3 // CONB 1

25 1

26 6 // ADD

27 5 // SAVEC 128

28 128

29 11 // JUMP 4

30 8

31 18 // STOP

იმედია საქმეში განსაკუთრებით გარკვეულები დაინახავთ, რომ აწყობის ენის 18 ხაზი გადაიქცა ROM-ის 32 ბაიტად. ახლა არ დაიწყოთ რა გაუგებრად გიწერია, ან შეცდომით გაქვსო! თუ შეცდომით მაქვს მე რას მიცდიდით ამის დაწერაზე, კეთილი გენებათ და თავად დაგეწერათ ეს სტატია! ვახ! .

მოცემული ინფორმაცია კოდირებულია, ამიტომ მის "გასაგებად" პროცესორს ინფორმაციის დეკოდირება სჭირდება. მოდით მაგალითად ავიღოთ "ADD" ბრძანება და ვნახოთ რა არის საჭირო მის შესასრულებლად:

როგორც იცით, პროცესორს ტაქტური სიხშირე აქვს. ტაქტის პირველ ციკლში გვჭირდება ბრძანების ჩამოტვირთვა. ამისათვის საჭიროა:

1. პროგრამული მთვლელის 3-state ბუფერის აქტივაცია.

2. RD არხის აქტივაცია.

3. 3-state ბუფერში ინფორმაციის შეშვების აქტივაცია.

4. ბრძანებათა რეგისტრში ბრძანების "ჩაკეტვა".

ტაქტის მეორე ციკლში "ADD" ბრძანება დეკოდირდება. საამისოდ:

1. ALU-ს ოპერაცია "შეკრება"-ს აქტივაცია.

2. ALU-ს გამოსასვლელის C რეგისტრში ჩაკეტვა.

ტაქტის მესამე ციკლში პროგრამული მთვლელის მონაცემი იზრდება (ეს არ ვიცი რას ნიშნავს) და გადამუშავდება.

აი ასე "მარტივ მამრავლებად" იშლება პროცესორების მიერ შესასრულებელი თითოეული ბრძანება. "ADD" ბრძანებას 3 ტაქტური ციკლი სჭირდება, სხვა, უფრო რთულ ბრძანებებს 5-6 ციკლი, მაგრამ მადლობა ღმერთს მათი აქ გარჩევა არ მიწევს.

4. წარმადობა

ამ თავში არამხოლოდ წარმადობას, არამედ საერთოდ რაც პროცესორის წარმადობას ეხება, იმასაც შევიტან. წინასწარ გაფრთხილებთ, რომ მერე არ თქვათ "ეგ წარმადობის ნიშანი კიარა ფიზიკური ნაწილიაო".

ტრანზისტორების რაოდენობა. იგი პირდაპირ გავლენას ახდენს პროცესორის წარმადობაზე. ფაქტობრივად პროცესორი ტრანზისტორებისგან შედგება და ვითომ რატომ არ იქონიებს გავლენას აა?

ტრანზისტორების რაოდენობა აგრეთვე ახდენს გავლენას

პარალელობაზე. მოდით ვნახოთ რა არის პარალელობა.

ის, რასაც სურათზე ხედავთ არ არის პარალელობა. ეს არის უმარტივესი პროცესორის მიერ შესრულებული სამი გამოთვლა (ე.წ. სუბსკალარული). ამ შემთხვევაში თითო გამოთვლას ტაქტის ხუთი ციკლი დასჭირდა. ალბათ ხვდებით, რომ წარმადობის მხრივ ეს სულაც არ არის მომგებიანი, რადგან სანამ ერთი გამოთვლა შესრულდება, CPU-ს სხვა გამოთვლები "რიგში დგანან" და პენსიის რიგში მომლოდინე მოხუცებივით ალბათ ჩხუბობენ კიდეც "არა მე წავალ წინ, არა მეო". მათ მოსაწესრიგებლად პროგრამისტებმა შექმნეს ე.წ. "ბრძანებათა დონეების დაპარალელება" (Instruction level parallelism). მისი ქრესტომათიული მაგალითი ასე გამოიყურება:

სადაც IF=Instruction fetch (ბრძანების მიღება), ID = Instruction Decode (ბრძ. დეკოდირება), EX = Execute (შესრულება), MEM = Memory access (მეხსიერების წვდომა), WB = Register write back(ჩაწერა). ასეთ დაპარალელებას "სკალარული" ეწოდება. ხოლო ისეთს, როგორსაც ქვედა სურათზე ხედავთ, "სუპერსკალარული":

ამ შემთხვევაში, როგორც ალბათ უკვე მიხვდით, ორჯერ მეტი ბრძანება სრულდება... Intel Pentium-ს ორი სუპერსკალარული "ALU" (იხ. ზემოთ) გააჩნდა, რომელთაც მართალია შეეძლოთ ტაქტის ერთ ციკლში ერთი გამოთვლის შესრულება, მაგრამ სამწუხაროდ პროცესორის FPU-ს არ ჰყოფნიდა საამისოდ სიმძლავრე.

შეგნებულად ვუვლი გვერდს Multithreading-ს, მასზე სხვა დროს დავწერ ცალკე სტატიას. საკმაოდ შრომატევადი მასალაა და იმიტომ.

ახლა მივუბრუნდები ორი ხაზით მაღლა ნახსენებ "FPU"-ს. თავად ამის თარგმნა ჩემთვის ურთულესი აღმოჩნდა. ბოლოს შევჩერდი "მოძრავ წერტილზე", თუმცა ჩვენში მაინც FPU-ს დავარქმევ. FPU, ანუ Floating-Point Unit არის CPU-ს შემადგენელი სპეცკომპონენტი, რომელსაც ევალება ათწილადის აღმნიშვნელი მოძრავი წერტილის რიცხვებზე მანიპულირება. ვერ ხვდებით ალბათ რანაირ რიცხვებს ვგულისხმობ. აი ასეთს:

1.234567,

12.34567

123.4567

0.00001234567

1.234567000000000

და ა.შ. არ მოგატყუოთ რიცხვებმა. იცით რამდენი კომბინაცია შეიძლება იყოს? უამრავი. და რაც უფრო მძლავრი FPU ექნება მიკროპროცესორს, მით სწრაფად გაიანგარიშებს იგი ყველა მათგანს. სხვათაშორის კომპიუტერის გამოთვლითი სიმძლავრის აღმნიშვნელი ტერმინი "FLPOS" სხვა არაფერია, თუარა "FLoating point Operations Per Second", ანუ წამში გადამუშავებული "მოძრავწერტილიანი" რიცხვების რაოდენობა.

მოდით ახლა მოვრჩეთ ამ მაიმუნობებს, რადგან მართლა ძალიან დავიღალე... შევამოკლოთ სადღეგრძელოები და გადავხტეთ ბოლო პუნქტზე...

5. მიკროარქიტექტურა

მიკროარქიტექტურა (µarch ან uarch) არის მიკროპროცესორისთვის ბრძანებათა სისტემის მინიჭების მეთოდი, ან თუ გნებავთ, სქემა. მიკროარქიტექტურაზეა დამოკიდებული ჩიპის ფიზიკური ზომა, ფასი, ენერგომოხმარება, ლოგიკის სირთულე და ა.შ. ანუ ფაქტობრივად ყველაფერი. რაც შეეხება ასე პოპულარულ "nm"-ს, ეს გახლავთ ნანომეტრი, ანუ მეტრის მემილიარდედი, ხოლო ფრაზა "პროცესორი დამზადებულია 40nm ტექნოლოგიით" ნიშნავს, რომ პროცესორში შემავალი ტრანზისტორებიდან ნებისმიერის ზომა 40 ნანომეტრია. რათქმაუნდა რაც უფრო პატარაა ტრანზისტორი, მით ნაკლებ ენერგიას მოიხმარს, მით ნაკლებ სითბოს გამოყოფს და მით მეტი დაეტევა გარკვეული ზომის PCB-ზე. მაგრამ სამწუხაროდ მცირე ზომას თავისი უარყოფითი მხარეც აქვს - დამზადების სირთულე. წარმოიდგინეთ, რომ პროცესორის დამზადება უნდა ხდებოდეს ჰერმეტულ, სტერილურ გარემოში, რადგან თუკი ჩიპს მტვრის ნაწილაკი დაეცემა (რომელიც თქვენი ხელისთვის ან ფილტვებისთვის არაფერია), მან შეიძლება ერთი ან რამდენიმე ტრანზისტორი დააზიანოს. შედეგად ჩიპი დეფექტური გამოვა... მგონი ხვდებით რასაც ვამბობ... ახლა კი მომიტევეთ, მეტს ვეღარ გავაგრძელებ. ვგეგმავდი ორი მიკროარქიტექტურის განხილვას თქვენთან ერთად, მაგრამ ამას უკვე ცალკე ტოპიკი დაეთმობა. ასე აჯობებს ჩემი დაღლილი თითებისთვისაც და თქვენი ზარმაცი ტვინებისთვისაც

პატივისცემით, მიხეილ რ.

[Heartbreaker 0]

პროცესორის კომპიუტერის ნაწილებიდან ყველაზე გამძლეა?

[მიშა 1819]

პროცესორის კომპიუტერის ნაწილებიდან ყველაზე გამძლეა?

თეორიულად თუ არ გაახურებ ძალიან, ან თუ შეუსაბამოდ მაღალ ვოლტს არ მისცემ, ძალიან დიდხანს იცოცხლებს.

[გეოდეზისტი 557]

საგოლ ძმაო მე თმები გამცვივდებოდა ამის წერისას 

[Geo32 0]

რეგისტრებს რა ფუნქცია აქვთ ?

[gi0o333 0]

gamarjobat ,imedia araswor adgilze ar davsvav kitxvas,axli wevri var da mashin mitxarit sadaris shsabamisi tema,mokled maqvs AMD A10-5745m procesorit notebook da ,procesoris temperature titqmis sul 100 gradusze zevitaaa ,michiert rameee ra vqna ,vinmes tu aq msgavs procesortan shexeba ?

[Teraqt 283]

gi0o333,
პირველ რიგში, კარგი იქნება ქართულად თუ დაწერ (ამ ფორუმის წესია). რაც შეეხება შენს პრობლემას, ალბათ, დიდი ხნისაა, გასაწმენდი და თერმოპასტა შესაცვლელი. ჯერ მაინც ან core temp, ან real temp ან hwmonitor-ით შეამოწმე ტემპერატურები (თუ რამე უცნობ პროგს იყენებ, არაა გასაკვირი, რომ ურევდეს). თუ მაინც იგივე ტემპები იქნება, მაშინ დაშლას ვერ აარიდებ. 100C ძალიან მაღალი ტემპერატურაა ნებისმიერი პროცისთვის და ცოდოა

[gi0o333 0]

სულ ერთი თვის ნაყიდი მაქვს კომპიუტერი და გასაწმენდი არ  ქინება სავარაუდოდ :დ მაგ პროგრამებითაც შევამოწმე და იგივე შედეგს მაჩვენეს ,მანამდე speccy<ამით ვამოწმებდი ,,,,რა ვქნა ვერ გავიგე

[gi0o333 0]

[Teraqt 283]

gi0o333, 
ახალი თუ იყიდე მიუტანე საგარანტიოზე რაღა შენით იწვალო. თუ ნახმარია, მაშინ ან შენით უნდა გახსნა, ან თუ არ გეხერხება ხელოსანს უნდა მიუტანო. motherboard ტემპერატურა რამდენია? ან ვინჩოსი? სავარაუდოდ ჰითსინკი წესიერად არ ადევს ან თერმოპასტა არ უსვია საერთოდ. მართლა, ფარენჰეიტებში ხო არ არის 100-ს ზემოთ?

[gi0o333 0]

დედადაფა არის სდღაც 40 -45 გრადუსის ფარგლებში,ვინჩო 25-30 გრადუსის ფარგლებში,ვიდეო კარრტა 30-40 გრადუსის ფარგლებში,ნუ ვიცოდი ამდე რო ცხელი პროცესორი იყო მარა ამდენად ცხელია ვითომ? hp pavilion k1y13ea p107n ეს მოდელია

ფარენჰეიტი არ  ვიცი რაარი ))

[kakha77777 269]

დედადაფა არის სდღაც 40 -45 გრადუსის ფარგლებში,ვინჩო 25-30 გრადუსის ფარგლებში,ვიდეო კარრტა 30-40 გრადუსის ფარგლებში,ნუ ვიცოდი ამდე რო ცხელი პროცესორი იყო მარა ამდენად ცხელია ვითომ? hp pavilion k1y13ea p107n ეს მოდელია

ფარენჰეიტი არ  ვიცი რაარი ))

ამერიკული ტემპერატურის საზომი ერთეულია, როგორც ჩვენთან ცელსიუსი.

[gi0o333 0]

აა გასაგებია ,ხო ვიცი რაცარი ეხლა მივხვდი , მე რაც დავწერე ცელსიუსებში რა მაჩვენებელიცაა ისაა

[Gogla1990 3461]

დედადაფა არის სდღაც 40 -45 გრადუსის ფარგლებში,ვინჩო 25-30 გრადუსის ფარგლებში,ვიდეო კარრტა 30-40 გრადუსის ფარგლებში,ნუ ვიცოდი ამდე რო ცხელი პროცესორი იყო მარა ამდენად ცხელია ვითომ? hp pavilion k1y13ea p107n ეს მოდელია

სად რა არის მანდ ცხელი?

 

შენ ახლა ნოუთბუქს, მითუმეტეს HP-ს +30 გრადუს ოთახის ტემპერატურაზე 15 გრადუსზე მუშაობას ნუ მოსთხოვ

[gi0o333 0]

პროცესორია ზატო 100 გრადუსის ფარგლებში

[Gogla1990 3461]

პროცესორია ზატო 100 გრადუსის ფარგლებში

გაგრილებაა წესრიგში მოსაყვანი, ადმ-ა თუ ბაიკალი არ აქვს მნიშვნელობა, მაგხელა ტემპერატურა სასტიკად ბევრია

[gi0o333 0]

ვერ დამაკვალიანებთ როგორ მოვიყვანო წესრიგში გაგრილება ?))

[Gogla1990 3461]

ვერ დამაკვალიანებთ როგორ მოვიყვანო წესრიგში გაგრილება ?))

ქულერის გაწმენდვა(თუ საჭიროა დაზეთვა)

თერმოპასტა-ბალიშების გამოცვლა

შენით კი შეგიძლია თუმცა გირჩევდი 20-30 ლარი გადაგეხადა და საქმე მცოდნესთვის მიგენდო

[gi0o333 0]

დიდი მადლობა

[Bravedrinker 0]

გამარჯობათ ,  კომპუტერს ვაწყობ და მჭირდება თქვენი რჩევა 

1)intel i5 4570 - 205$ 

2)GTX 750 TI OC 2GB - 150 $ 

 

შეიძლება ამაზე უკეთესის შოვნა მაგ ფასში? (ახალის ) 

 

ცნობისთვის საქართველოში არ ვყიდულობ ამაზონიდან ვიწერ ეს დოლარის კურსიც მაგრად ატ....ებს.

[L'one 2]

xeon ის პროცესორზე ღირს კომპის აწყობა ? თამაშებისთვის

Sent from my LG-H820 using Tapatalk