Jump to content

Recommended Posts

ამ თემაზე მიშას უწერია თემა,  ცოტა ძველი თემაა და ახლიდან რომ დავწერო ალბათ არ ეწყინება. პირდად მომიწია ეხლა შეხება ძირფესვიანად და ამან გადამაწყვეტინა ამ სტატიის დაწერა, თან უსაქმურად უნდა ვიჯდე კიდე 2 საათი

 

 

UEFI -  Unified Extensible Firmware Interface

 

ინტრო

 

UEFI  არის სფეციპიკაცია რომელიც განსაზღვრავს ინტერფეისს ოპერაციულ სისტემასა და ფლატფორმის მართვის პანელს (Firmware) შორის. UEFI გათვლილია რომ შეცვალოს ჩვენთვის ყველასთვის კარგად ნაცნობი ლურჯი BIOS. პრაქტიკაში, UEFI-ების უმრავლესობა იგივე ფუნქციებითაა აღჭურვილი რითაც დაძველებული BIOS. გარდა ამისა UEFI-ს შეუძლია სისტემის დისტანციური დიაგნოსტიკა და შეკეთება სხვა ოპერაციული სისტემის გარეშე. ანუ თვითონ გარდა იმსა რომ BIOS-ს მოიცვას, პატარა ოპერაციული სისტემაა რომელიც დედა დაფაზეა ჩაწერილი.

 

ორიგინალი EFI (Extensible Firmware Interface) გამოიგონა Intel-მა. დატა ფორმატები უმეტესად Windows-იდან იყო აღებული. 2005-ში, UEFI-მ გააპროტესტა EFI 1.10 (EFI-ს საბოლოო ვერსია). UEFI-ს მართავს  Unified EFI Forum

 

 

ისტორია

 

EFI-ს შექმნის იდეა პირველად გაჩნდა შუა 1990-იანებსი, HP-Intel Itanium-ის სისტემის შექმნისას. BIOS-ს ლიმიტები (16 ბიტანი პროცესორი მოდი, 1 მბ მეხსიერება, PC AT-ს ჰარდის აუცილებლობა) მიუღებელი იყო დიდი სასერევო პლათფორმისთვის, რაც Itanium უნდა გამხდარიყო. თავდაპირველად ჯფუგს რომელიც ამ იდეაზე ფიქრობდა Intel Boot Initiative დაერქვა, რაც 1998-ში EFI-დ იქცა. 

2005-ში Intel-მა შეწყვიტა EFI 1.10-ს დეველოპმენტი და გადასცა Unified EFI Forum-ს, რამაც თავისმხრივ განავითარა EFI როგორც Unified Extensible Firmware Interface (UEFI). ორიგინალი EFI-ს მახასიათებლები ისევ Intel-ს საკუთრებაა, რომელიც ექსკლუზიურად გასცემს ლიცენზიებს EFI-ზე დაფუძნებულ პროდუქტებზე, მაგრამ UEFI-ს სპეციპიკაციები ფორუმის საკუთრებაა. 

 

ვერსია UEFI 2.1 გამოუშვეს 2007 წლის 7 იანვარს. მას დამატებული ქონდა: კრიფტოგრაფია, ქსელის იდენტიფიკაცია, და UI არქიტექტურა (Human Interface Infrastructure in UEFI). დღეს დღეობით ბოლო ვერისაა 2.3.1 რომელიც 2011 წლის აპრილში გამოვიდა.

 

შიგთავსი

 

EFI-ს ინტერფესი მოიცავს ცხვირელბს რომელიც შეიცავს ინფორმაციას პლატფორმის შესახებ, boot და runtime სერვისები რომელიც ხელმისაწვდომია ოპერაციული სისტემისთვის. UEFI-ს აქვს რამდნიმე ტექნიკური უპირატესოება BIOS-სთან შედარებით.

 

  • შესაძლებლობა ჩატვირთოს დიდი მოცულობის დისკებიდან (2 ტერაბაითის ზემოთ) GPT-ს (GUID Partition Table) გამოყენებით.
  • პროცესორისგან დამოუკიდებელი არქიტექტურა
  • პროცესორისგან დამოუკიდებელი დრაივერები
  • მოხერხებული გარემო, ქსელის ჩათვლით
  • მოდულარული დიზაინი

პროცესორის თავსებადობა

2.3 ვერსიის შემდეგ მხარდაჭერილია Itanium, x86, x86_64 და ARM. მხოლოდ პატარა მეხსიერების მქონე პრცესორებია მხარდაჭერილი.

 

ნორმალური BIOS-ს შებოჭილია 16 ბიტანი პროცესორის მოდით და 1 მბ ხელმისაწვდომი მეხიერება, ეს ყველაფერი კი იმიტომ რომ იგი შექმნილი იყოIBM 5150-სთვისრომელსაც ქონდა 16 ბიტიანი Intel 8088. შედარებითვის UEFI პროცესორს შეუძლია გამოიყენოს 32-bit (x86-32, ARM) ან 64-bit (x86-64 და Itanium). 64-bit UEFI-ს შეუძლია გამოიყენოს მთლაინი მეხდსირება, 64 ბიტანი მისამართებით. UEFI-ს საჭიორებს რომ მართვის პანელი და ოპერაციული სისტემა იგივე ზომის იყო;მაგალითად: 64-bit UEFI-ს შეუძლია ჩატვირთოს მხოლოდ a 64-bit UEFI OS. როდესაც სისტემა გადავა "Boot Services" დან "Runtime Services,"-ში ოპერაციული სისტემის კერნელი იღებს თავის თავზე სამუშაოს. 

ამ ეტაპზე კერნელს შეუძლია პროცესორის მოდის შეცვლა თუ ეს დაჭირდა, მაგრამ ეს ალიმიეტებს                                            runtime services- (თუ რა თქმა უნდა კერნელი უკან არ გადმოირთო). 

დღეს დღეობით, ერთადერთი ოპერაციული სისტემა რომელსაც შეუძლია სხვადასხვა ზომის კერნელზე მუშობა, ესა Mac OS X.

 

 

დისკის მოწყობილიობასთან თავსებადობა

 

გარდა სტანდარტული PC დისკის ფართიშენების სქმეის, რომელიც იყენებს master boot record (MBR), EFI მუშაობს ახალ სქემასთან: GUID Partition Table (GPT). GPT თავისუფალია ბევრი ლიმიტებისგან რომელიც MBR-ს გააცნია. კონკრეტულად,  MBR ალიმიტებს დისკის ფართიშენების რაოდენობას და ზომას (მაქსიმუმ 4 ძირითადი ფართიშენი თითო დისკზე, მაქსიმუმ 2 ტერაბაიტი თითო დისკზე). GPT-თ შესაძლებელია 8 ტერაბაიტინი დისკის ქონდა. UEFI-ს აქვს FAT32-ს მხარდაჭერა, FAT12/FAT16  ამოღებულია; ი თ ა ა ს ც.

 

Linux

ლინუქსს აქვს GPT-ს მხარდაჭერა. კერნელი უნდა აიწყოს ჩართული ოპციით "CONFIG_EFI_PARTITION"

 

Microsoft Windows

64 ბითიანი Vista და უფრო ახალი, 64 ბიტანი Windows 8 და XP-ს Itaninum, Server 2003-ს შეუძლია 2 ტერაბაიტზე დიდი დისკიდან ჩატვირთვა.

 

 

 

 

 

 

 

 

საქმე გამომიჩნდა და აქ უნდა გავჩერდე ცოტახნით. გაგრძელება იქნება

  • Upvote 6
Link to comment
Share on other sites

საინტერესოა მადლობა. :)  ამ ბიოსის დაყენება როგორ ხდება? 

Link to comment
Share on other sites

საინტერესოა მადლობა. :)  ამ ბიოსის დაყენება როგორ ხდება? 

ბიოსის დაყენება თუ განახლება?

ბიოსს ვერ დააყენებ სხვას რაც "სტოკ მოჰყვება" ის აქვს

შეიძლება დაფლეშვა და ახალი ვერსიის ჩაწერა

Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Create New...

Important Information

We have placed cookies on your device to help make this website better. You can adjust your cookie settings, otherwise we'll assume you're okay to continue.